deutsch englisch spanisch französisch italienisch
Ausschnitt aus der Tabula Peutingeriana - Rom

Tabula Peutingeriana – Einzelanzeige

Toponym TP (aufgelöst):

Polentia (Pollentia)

Name (modern):

Pollenzo

Bild:
Zum Bildausschnitt auf der gesamten TP
Toponym vorher -     Alba Pompeia     
Toponym nachher XXXV     Augusta Taurinorum     XVI     Hasia     
Alternatives Bild ---
Bild (Barrington 2000)
Bild (Scheyb 1753) ---
Bild (Welser 1598) ---
Bild (MSI 2025) ---
Pleiades: https://pleiades.stoa.org/places/383745
Wikipedia https://de.wikipedia.org/wiki/Pollenzo
Großraum:

Italien

Toponym Typus:

Ortsname ohne Symbol

Planquadrat:

2B5

Farbe des Toponyms:

schwarz

Vignette Typus :

---

Itinerar (ed. Cuntz):

 

Inschriften (EDCS-ID):
   
   
Alternativer Name (Lexika):

Pollentia [1] (DNP)

RE:

Pol(l)entia [1]

Barrington Atlas:

Pollentia (39 B4)

TIR / TIB /sonstiges:

Pollentia (TIR L 32, 108)

Miller:

Polentia

Levi:

 

Ravennat:

Polentia (p. 70.39)

Ptolemaios (ed. Stückelberger / Grasshoff):

Πολεντία (3,1,45)

Plinius:

Pollentia (3,49)

Strabo:

 

Autor (Hellenismus / Späte Republik):

Pollentiam (Cic. fam. 11,13,3; 11,13,4)

Datierung des Toponyms auf der TP:

Römische Republik

Begründung zur Datierung:

Erste überlieferte literarische Erwähnung bei Cicero.

Kommentar zum Toponym:

Kommentar (Köhner)
a) Lesung und Rekonstruktion des Namens
Polentia < Pollentia

b) Moderne(r) Name(n) und Verortung(en)
Pollenzo

c) Namensformen belegt bei antiken Autoren
et orare coeperunt ut Pollentiam iter facerent (Cic. fam. 11,13,3), Hac re mihi nuntiata statim quinque cohortis Pollentiam praemisi meumque iter eo contuli (Cic. fam. 11,13,4), hora ante praesidium meum Pollentiam venit quam Trebellius cum equitibus (Cic. fam. 11,13,4), quem praestantissimus civis, Aquila, Pollentia expulit et quidem crure fracto (Cic. Phil. 11,14), [3 col]l(egii) de[ndr(ophorum)] / [Po]llen[tin(orum)] (CIL V 7618, dat. 51 – 100 n. Chr.), Pollentia (Plin. nat. 3,49), retinent hanc nobilitatem et Arretium in Italia et calicum tantum Surrentum, Hasta, Pollentia (Plin. nat. 35,160), sunt etiam suapte natura pretio commendabiles pullus atque fuscus, quos praebet in Italia Pollentia (Col. 7,2,4), Vercellae, fuscique ferax Pollentia villi (Sil. 8,597), Lanae Pollentinae (Mart. 14,157), Pollentina plebs (Suet. Tib. 37), Πολεντία (Ptol. geogr. 3,1,45), coll(egium) dendr(ophorum) Poll(entinorum) (CIL V 7617, dat. 176 – 200 n. Chr.), Polentia (Geogr. Rav. p. 70.39)
d) Datierung der Namensform auf der TP
Der Ort ist literarisch frühestens bei Cicero belegt, sein Eintrag auf der Karte damit spätestens spätrepublikanisch zu datieren.

e) Bedeutung des Toponyms in der Antike
Miller, Itineraria, Sp. 231:
Polentia, it. (Ra, Gu), Pollentia (Cic, Pl, Sil, Pt, Iss), Polentina plebs (Suet), munic. (Suet), im Gebiet der Statielli, an der Mündung der Stura in den Tanarus; die Gegend ist reich an Wolle; Sieg des Stilicho über Alarich; j. Dorf Polenza. Reste der alten Römerstadt. Iss: 7614-7628. –; fehlt, es sind 8.

DNP: Pollentia [1] Stadt im Gebiet der Ligures Bagienni
Stadt im Gebiet der Ligures Bagienni nahe der Mündung der Stura in den Tanarus am südl. Abschnitt der Via Fulvia zw. Appenninus und dem Oberlauf des Padus, h. Pollenzo nahe Cuneo, wohl z.Z. der Feldzüge des Fulvius [I 9] (eher als Fulvius [I 12]) 125-123 v. Chr. gegr. Die Stadt war berühmt für ihre Woll- und Keramikproduktion (Plin. nat. 8,191; 35,160). P. ergriff im Mutinensischen Krieg 43 v. Chr. Partei für Antonius [I 9] (Cic. Phil. 11,14; Cic. fam. 11,14). P. war wohl municipium, tribus Pollia, regio IX (Ptol. 3,1,45; Plin. nat. 3,49). Noch im 5. Jh. n. Chr. ist P. als blühende Stadt mit zahlreichen Latifundien in der weiten Ebene belegt (Tab. Peut. 3,5; Geogr. Rav. 4,33). Bei P. fand am 6. April 402 eine Schlacht zw. Alarich (Alaricus [2]) und Stilicho statt (Oros. 7,37,2; Claud. carm. 26,635; 28,203; 281). Ant. Überreste: rechteckige Stadtanlage nach röm. Lagerschema, Nekropole, Mauern, Aquädukt, Amphitheater; zahlreiche Inschr. [Mennella, Giovanni (Genua)]

RE: Pol(l)entia [1]
Stadt der Provinz Liguria im Gebiet der Statielli zwischen Apennin und Po, das jetzige Dorf Polenza mit Ruinen der alten Stadt. Plin. n.h. III 49 nennt P. zwischen Industria und Correa Potentia; vgl. Ptol. III 1, 45; Tab. Peut. III 5 Miller. Die Stadt war wegen der dortigen Zucht dunkelwolliger Schafe berühmt, wovon zuerst Colum. VII 2,4 spricht; aus ihm schöpft Plin. n.h. VIII 191; vgl. ferner martial XIV 157; Sil. It. VIII 598. P. besaß aber auch eine berühmte keramische Industrie (Martial a.O.; Plin. n.h. XXXV 160). Im römischen Bürgerkrieg nach Caesars Tod wurde der Antonianer T. Munatius Plancus durch Aquila aus P. hinausgeworfen (Cic. Phil. XI 14) und besetzt Dec. Brutus am 10. V. 42 a. Chr. n. eine Stunde vor der Reiterei des Trebellius die Stadt (Cic fam. XI 13,3; vgl. Münze u. Bd. VI A S. 2264). Später strafte Tiberius die aufsässige Pollentina plebs durch eine überraschende Truppenaktion (Suet. Tib. 37,2). Im J. 402 fand am Ostersonntag, d. 6. IV., (vgl. oros. VII 37,2) auf den campi Pollentini (Claudian. VI cons. Hon. 127) die siegreiche Schlacht des Stilicho gegen Alarich statt (Claudian. A. P. 202. 281: bell. Get. 635; Iordan. Get. 30) Inschriften aus P. im CIL V 7619-7628. Zur Überlieferung in den Itinerarien vgl. K. Miller Itin. Roman. 253. [Gerhard Radke]

TIR: Pollentia (Pollenzo) R. IX (It.) Cuneo IV g
[Quellen]
CIL V 7614 ss.; Inscr. It. IX, 1, 126 ss. Municipio (tr. Pollia), colonia graccana (?), Occupata da Antonio durante la campagna contro Bruto. Sede di una guarnigionie di Sarmati nel basso impero. Teatro [etc]
Plin. XXXV 160. Colum. VII, 2,4.
[Literatur]

f) wenn vorhanden: Kommentar zur Vignette
-

g) Kommentar zur Einzeichnung auf der TP (Gestaltungsfehler/Folgefehler?)
Kommentar (Talbert): -> Presumably to avoid the mountain range, the distance figure is written on two levels, with V above XXX.

h) Hinweise zum Streckennetz und den Distanzangaben
Pollentia liegt an der via Fulvia und geht vermutlich auf den Konsul von 125, M. Fulvius Flaccus, zurück.

Literatur:

[1] Desjardins, Table, p. 153, col. 3, no. 2 - p. 154, col. 2.

[2] GAL Piemonte 29-31)

[3] Gonella 1980;

[4] Mennella, Giovanni, Pollentia [1], in: DNP 10 (2001), Sp. 36.

[5] Miller, Itineraria, Sp. 231. 253.

[6] Radke, Gerhard, Pollentia[1], in: RE XXI.2 (1952), Sp. 1409-1410.

[7] TIR L 32, 108: Pollentia.

______________________
G. Forni (Hrsg.), Fontes Ligurum et Liguriae antiquae, 1976, s. v. P. 

A. Ferrua, Inscriptiones Italiae IX 1 (Augusta Bagiennorum et P.), 1948. 

A. T. Sartori, P. ed Augusta Bagiennorum, 1965. 

L. Gonella, D. Ronchetta Bussolati, P. romana, in: Studi di archeologia dedicati a P. Barocelli, 1980, 95-108. 

G. Cavalieri Manasse, Piemonte, Valdaosta, Liguria, Lombardia (Guide archeologiche Laterza), 1982, 29-31.

   [Standard-Literatur-Liste im PDF-Format]

Letzte Bearbeitung:

29.11.2025 13:10


Cite this page:
https://tp-online.ku.de/trefferanzeige.php?id=3314 [zuletzt aufgerufen am 31.12.2025]

Impressum Datenschutzerklärung